منو
بستن

امروز ۱۶ / ۰۲ / ۱۴۰۳ خورشیدی

آمل در یک نگاه

آمل در یک نگاه

نام: آمُل | Amol | (دربارهٔ این پرونده تلفظ)  (به زبان مازندرانی: آمِل)
معروف به: “شهر هزار سنگر”؛ “شهر آمال و آرزوها”؛ “پایتخت دنیای مسکون”؛ “پایتخت علویان”؛ “پایتخت برنج ایران”؛ “دروازه مازندران”؛ و “بام ایران”. (هر کدام در موقعیتی متناسب و با استناد به موضوعی خاص مطرح گردیده است.)
وجه تسمیه: نام آمل را دگرگون شده نام آمارد (قومی پیش از آریایی‌ها و پارتیان) می‌دانند، همچنین حرف «آ» در زبان ایران قدیم به معنی «ضد» است و «مُل» به معنی «مرگ» بوده است. عبارت آمل معنی «بی‌مرگ» دارد. بر اساس نوشته ای تاریخی آمل محل زندگی  قوم ” آمارد”  یا “آماردان” (قبل از تاپوریها، تپوریها) بوده که به سرزمین تپورستان “طبرستان” مهاجرت کرده و در همین منطقه آمل که مستعدتر و معروف تر از سایر نقاط طبرستان بوده سکونت گزیدند و نام آمل مخفف همان “آمارد” است که بر اثر کثرت بیان به شکل “آمل” درآمده است.
ویژگی آمل: این شهر همه‌ی چشم اندازهای ویژه‌ی مناطق شمالی کشور را یکجا در خود دارد، و می‌توان به فاصله‌ی حداکثر بیست دقیقه از مرکز شهر به رودخانه، دریا، شالیزار، جنگل و کوهستان رسید. سازمان ایرانگردی و جهانگردی در کتاب راهنمای برنامه ریزی سفر در مازندران (صفحه ۶۲-۶۱) درباره‌ی جاذبه‌های گردشگری آمل چنین می‌آورد: “آمل بیشترین جاذبه‌ی توریستی، طبیعی و آثار باستانی متعلق به دوران مختلف تاریخی را در خود جای داده است… سالانه بیش از دوازده هزار توریست خارجی فقط برای صعود به قله‌ی دماوند (با ۵۸۷۰ متر ارتفاع از سطح دریاهای آزاد) به لاریجان آمده و از مواهب طبیعی اطراف آن لذت می برند.”
موقعیت: آمل در جلگهٔ مازندران و در دوسوی رود هراز با ارتفاع ۷۶ متر از سطح دریا در ۵۲ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۲۵ دقیقه عرض شمالی، واقع شده است.
جغرافیا: شهر آمل در مرکز استان مازندران قرار دارد، شهر آمل با سابقه چندین هزار ساله و با دارا بودن صدها جاذبه تاریخی، گردشگری، طبیعی و زیارتی، یکی از نزدیکترین شهرهای شمال کشور به پایتخت محسوب می‌شود.
از سمت شمال به محمودآباد، از شمال شرقی به بابلسر، از شرق به بابل و از غرب به شهرستان نور راه دارد. جالب است بدانید شهر آمل ۱۸ کیلومتر از دریای مازندران و ۶ کیلومتر از دامنه کوه‌های البرز فاصله دارد. همچنین فاصله آمل تا تهران ۱۸۰ کیلومتر است و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب ساری (مرکز استان مازندران) قرار دارد. مرکز این شهرستان نیز شهر آمل است. مساحت این شهرستان حدود ۳۰۰۰ کیلومترمربع است و دارای ۵ شهر آمل، گَزنَک، دابودشت، رِینه و امام‌زاده عبدالله است.
اقلیم: این شهرستان از دو قسمت کوهستانی و جلگه‌ای تشکیل شده است، که کوهستان در قسمت جنوب و بخش جلگه‌ای در شمال این شهرستان است. آمل آب و هوایی معتدل دارد، در نتیجه تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی سرد و مرطوب از خصوصیات آب و هوایی آن است. این شهر حداکثر میزان بارش خود را در آذر ماه و حداقل آن را در تیر ماه تجربه می‌کند. این بارش‌ها می‌توانند منبع خوبی برای تامین آب رودخانه هراز باشند. به همین دلیل است که کشاورزی و دامداری اساس اقتصاد این شهر را تشکیل می‌دهند. از جمله محصولات کشاورزی آن می‌توان به سیب درختی، کاهو، برنج، مرکبات و تره بار اشاره کرد.
تاریخچه: آمل شهری با نام ۳ هزار ساله در تاریخ ایران و به عنوان نخستین پایتخت علویان و مرکز اشکانیان در جلگه مازندران و در دو سوی رود هراز واقع شده است. آمل یکی از شهرهای مرکزی استان مازندران است که از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های اقوام پیشین نیز به شمار می‌رود. گفته می‌شود پیش از ورود آریاییان اقوامی در خطه آمل زندگی می‌کرده‌اند. آمل، زادگاه زرتشت (پیامبر، فیلسوف و شاعر ایران باستان) نیز دانسته شده است. (منبع: لینک: Šahrestānīhā ī Ērānšahr، تورج دریایی، ص ۲۵؛ تصویر: برای دیدن تصویر سند اینجا کلیک کنید)
آمل یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی ترین شهرهای مازندران است، گرچه قدمت آمل به دوره آهن و قبل از اسلام بر می گردد، ولی در زمان آماردها، آمل رونق خاصی گرفت و از آن دوره تمام اراضی آمل رونق ویژه ای در تمامی زمینه ها پیدا کرد و از آن جا بود که آمل جدیدی در کنار رودخانه ی هراز روی کار آمد. که تاریخچه آن به آماردها باز می‌گردد، نام آمل را دگرگون شده نام آمارد نیز می‌دانند. قومی که پیش از آریایی‌ها و پادشاهی پارتیان آنجا ساکن شدند. بر اساس اسناد تاریخی، شهر آمل در زمان ساسانیان تا زمان ایلخانیان پایتخت مازندران بوده است. برخی منابع، آمل را با پیشدادیان (نخستین سلسله‌ای که در کتاب شاهنامه فردوسی و اساطیر ایرانی به آن اشاره شده است) در ارتباط می‌دانند.
مردم بومی معتقد هستند که آرش کمانگیر از این شهر برخاسته است. در طول زمان افراد بسیاری از جمله ناصرخسرو، و ژان شاردن به این شهر سفر کرده و در سفرنامه خود از آن یاد کرده‌اند.
در عصر پادشاهان صفوی، آمل رونق فراوان گرفت و حکام صفویه به مازندران دلبستگی خاصی داشتند. شاه عباس به آمل علاقه زیادی داشت، به همین منظور به دستور او جاده کنار رودخانه هراز آباد شد و در طول راه برای توقف چهارپایان و افراد کاروانسرا ایجاد کردند. جاده شوسه‌ای که آمل را به ساری و گرگان وصل می‌کرد نیز، در زمان او احداث شد. از این شهر با عنوان “پایتخت دنیای مسکون” به جهت بزرگی و عظمت آن یاد می شده است.
پیشینه شهر آمل به زمان آماردها بر می‌گردد که قومی در جلگه مازندران بودند و در زمان فرهاد اشکانی به گرمسار تبعید شدند و تپوری‌ها که در کوهستان مازندران ساکن بودند جایگزین آنان در جلگه شدند.[مینوی، مجتبی (۱۳۴۲). مازیار. مؤسسه مطبوعاتی امیرکبیر. ص. ۹.]
در تاریخ نوشتاری نیز، مانند شاهنامه و تاریخ طبرستان آمل از مراکز مهم اتفاقات ایران و طبرستان بوده‌است. روستای ورکه لاریجان در آمل طبرستان محل تولد فریدون پادشاه اساطیری ایران بود.[نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۴۶.]
وَرِن تاریخی در آمل قرار داشت و ناحیه‌ای به نام وَرِن در دهستان هرازپی جنوبی شهرستان آمل قرار دارد.[ سجادی، محمد تقی (۱۳۷۸). تاریخ و جغرافیای تاریخی رامسر. انتشارات معین. ص. ۴۹.]
آمل در زمان زیاریان، علویان پایتخت ایران و در زمان اشکانیان یکی از مراکز ایران بود و در زمان افریدون تا زمان بهرام گور نیز آمل تختگاه و پایتخت ربع مسکون است.
مردم شناسی: مردم خطه آمل و مازندران از قدیمی‌ترین سکنه ایران زمین به شمار می‌روند و بسیار نزدیک به مردم جنوب قفقاز هستند. پس شاید بتوان گفت قدیمی‌ترین ادیان و مذاهب و همچنین زبان‌ها در میان آن‌ها وجود دارد. همان‌طور که پیداست، زبان این منطقه زبان طبرستانی یا همان طبری (مازنی) است که کمتر از سایر زبان‌ها، تحت تاثیر زبان‌های بیگانه قرار گرفته است.
همچنین از آیین‌ها و مذاهب آن‌ها از زمان‌های گذشته تاکنون می‌توان از: ژروانی، مغانی، مهری، زرتشتی و اسلام یاد کرد. آمل اولین مرکز حکومت شیعه دوازده امامی قلمداد می‌شود و به همین منظور به پایتخت علویان مشهور و معروف گردیده.
وجود طوایف مختلف، ادیان گوناگون و همچنین تمدن کهن باعث شده است تا آمل از فرهنگ اصیل و غنی برخوردار باشد. برخی از بازتاب‌های این فرهنگ در مراسم‌ها و جشن‌های این شهرستان نمود پیدا می‌کند.
همچنین، شهر آمل در گذشته رتبه اول را در کسب و ترویج علم دارا بوده است. داشتن مراکز علمی و مدارس از قدیم‌الایام باعث فرهیختگی و رشد فرهنگی مردم این خطه شده است.
سوغات: اگر به آمل سفر می‌کنید، به هیچ وجه عسل طبیعی از قله دماوند و منطقه ی لار، گردو، شیرینی‌های محلی مانند آب‌دندان، ساقه عروس، نان کوهی، سیب، کیوی، گیلاس و آلبالوی لاریجان، ترشی، زیتون، ماهی، برنج و مرکبات را برای سوغات فراموش نکنید. همچنین اگر قصد خرید سوغاتی‌های غیرخوراکی را دارید، می‌توانید از صنایع دستی مانند سفال، منبت، گلیم و معرق بهره ببرید.
جالب است بدانید که صنایع نساجی، صنایع غذایی و سنگی، صنایع چوب، صنایع اشیا کائوچویی، صنایع چرم سازی و صنایع چاپ و انتشارات از جمله صنایع این شهرستان به شمار می‌روند. شهرستان آمل به تنهایی ۶۵% از صنعت استان مازندران را در خود جای داده است.
همچنین از صادرات این شهرستان می توان به منسوجات و لبنیات، ماهی، گیلاس، مواد غذایی، برنج، تره بار، مرکبات، گل و گیاه، دانه‌های روغنی از جمله کلزا، تولیدات برقی، ابزارآلات صنعتی و مصالح ساختمانی و سایر صنایع دستی و هنرهای سنتی اشاره کرد.
دیدنی‌ها: از دیدنی های آمل می‌توان به روستای بلیران، آبشار برجی کلا، آبشار شاهان‌دشت، جنگل الیمستان، جنگل هلومسر، پارک جنگلی میرزا کوچک خان، پارک دهکده طلایی، پارک ملی لار، آبشار لاکوه، دریاچه دوخواهران، غار گل زرد، آبگرم لاریجان، جاده هراز و منطقه گل زرد، پل دوازده چشمه، پل معلق، آتشکده آمل، امامزاده ابراهیم(ع)، امامزاده عبدالله(ع)، امامزاده هاشم(ع)، آرامگاه ناصرالحق، گنبد شمس طبرسی، نقش برجسته شکل شاه، مسجد جامع، آثاره راه‌باستانی هراز، قلعه ملک بهمن، و ده ها مورد دیگر اشاره کرد. علاوه بر دیدنی‌های آمل، می‌توان از جشن‌های این شهر نیز به عنوان جاذبه‌های گردشگری آن یاد کرد. از جمله آن‌ها می‌توان از جشن تیرگان که در ماه تیر برگزار می‌شود، جشن ورف‌چال، جشن کُشتی لوچو، مادِرمِه و نوروزخوانی را نام برد.
غذاهای محلی: غذاهای محلی آمل نیز از جمله نکات برجسته این شهر هستند. کتلت، کته آملی، خورش مرغ ترش، اسفناج پته، مرغ شکم پر آملی، مرجی بشته باش، کَئی بشته باش، پلو زعفرانی، و اردک جوجه تنها برخی از این غذاهای محلی هستند.
این شهرستان قدیمی با جاذبه‌های گردشگری، غذاهای محلی و سوغاتی‌های بی‌نظیر می‌تواند مقصد خوبی برای گردشگران ایرانی و خارجی باشد.

دیدگاه

تمامی حقوق متعلق به "آمل توریسم" می باشد ©

طراحی شده توسط لیمو تم