منو
بستن

امروز ۲۸ / ۰۲ / ۱۴۰۳ خورشیدی

میراث تاریخی آمل / میراث معنوی آمل

سقانفار هندوکلا آمل
سه شنبه ۲۲ بهمن ۱۳۹۸ | نویسنده : مدیرکل آمل توریسم

تکیه سقانفار هندوکلا مربوط به سدهٔ ۱۳ هـ.ق است و در شهرستان آمل، بخش مرکزی، روستای هندوکلا واقع شده است. تکیه سقانفار هندوکلا در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۸۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
همانطور که گفته شد این سقانفار در روستای «هندوکلا» در شرق شهرستان آمل و در مسیر جاده بابل به آمل قرار دارد. در گوشه‌ای از میدان کوچک، روستا،‌ دو سقانفار به چشم می‌خورد که یکی از آنها ساده و فاقد نقش و دیگری دارای نقوش بی‌شمار است.
گستردگی خط و نوشتهِ، موجب تمایز این سقانفار با نمونه‌های همسان خود شده است. به گونه‌ای که از اتمام اشعار مرثیه دوازده بند محتشم کاشانی به صورت گزیده استفاده شده است.
در پایان نام خادم، نقاش، کاتب و تاریخ و حدیث بدین شرح آمده است: «خادم درگه شاه مردان حاجی قربان ابن کربلایی رمضان – کرده نقاشی این رفیع بنایی بنده خالص مخلص حق میرزا بابایی… از عباسعلی کتیبه العاضی شقیع قزنچاهی ۱۲۸۸ لافتی الاعلی الا سیف الاذوالفقار».
از نظر نقوش نیز این سقانفار متمایز است و شاخص‌ترین نقشه ها و تمثال شخصیت‌های مذهبی با هاله‌ای از نور و عمامه سبز بر سر که تجسم ائمه اطهار است و کاروانی از زنان و یک کودک و یک دختر کوچک و مردی پیشاپیش کاروان گویای کاروان مظلوم کربلا و محتملاً حضرت رقیه (س) و امام سجاد (ع)، زینت بخش این مجموعه است.
نقش دیو سفید مازندران که چندین بار تکرار شده و نقش مردی برهنه و حیوانی در حال خوردن بدن او، از نقوش بسیار جالب این سقانفار است.
در زمان های دور که هنوز آب آشامیدنی به صورت لوله کشی شده در هر منزلی وجود نداشت و آب مورد نیاز روستائیان از چشمه ای در داخل یا خارج روستاها تامین می شد، در ایام محرم در سقانفارها ظرف بزرگ و بیضی شکلی قرار می دادند و در آن آب می ریختند تا مردم از آن آب بنوشند و بر قاتلان حضرت اباعبداللـه الحسین(ع) و شهدای کربلا لعنت می فرستادند.
دو طبقه سقانفار از طریق پلکان های چوبی به هم راه دارند، طبقه اول آن علاوه بر تامین وسایل پذیرایی عزاداران، مکانی هم برای جمع شدن و عزاداری زنان محلی است که غذاهای نذری را شامل آش نذری، حلوا و خرما میان عزارداران توزیع می کنند.
این بناها همه وقف سردار رشید و پاک کربلا حضرت ابوالفضل(ع) است و به نام ابوالفضلی در میان اهالی مشهورند و همه ساله در دهه محرم و روزهای سوگواری امام حسین(ع) محل برگزاری مراسم هستند.

جالبه که بدونید: سقانفارها ازجمله یادمان‌های تاریخی خاص منطقه مازندران است. کاربرد چوب در معماری به عنوان مصالح اولیه همواره در منطقه متداول و مرسوم بوده و امروزه هم با نگرش به خانه‌های سنتی و اصیل روستایی در می‌یابیم که اکثر خانه‌ها بر روی پایه‌های چوبی در دو یا سه طبقه ساخته شده‌اند، سقانفارها که با تأسی از فرم معماری اصیل مازندران شکل گرفته‌اند، معمولاً دوطبقه‌اند.
طبق زیرین آنها گاهی بنا و ساختمان و زمانی پایه‌های قطور چوبین است که طبقه دوم بر آن استوار گردیده و دسترسی به طبق بالا معمولاً با استفاده از پلکان چوبی امکان پذیر است. سقانفارها که به آن «سقاتالار» نیز می‌گویند با توجه به قداست و حرمت خاصی که نزد مردم دارد در محوطه‌های مساجد و تکایا قد برافراشته و از بناهایی آیینی مذهبی این سامان است و آرایه‌های تزیینی آن اعم از کنده‌کاری روی چوب و یا نقاشی ملهم از اعتقادات مذهبی مردم این سامان است. تقریباً می‌توان گفت که همه سقانفارها نذر حضرت ابوالفضل العباس (ع) و نام سقا نیز یادآور سقای کربلا در حماسه عاشورا است.
از این رو در تزیین سقانفارها به جای مقرنس‌های تزیینی از الوارهای چوبی مزین به طرح‌ها و نقش‌های زیبا، به جای گچ‌بری‌ها از کنده‌کاری روی چوب سوده برده‌اند. نکته مهم‌تر این که درودگران، منبت کاران، خطاطان و نقاشان هنر خود را در خدمت مذهب گرفته و با کمال تواضع و در نهایت خلوص و ایمان، آثاری به یادماندنی به جا نهادند که از مهم‌ترین آنها در مازندران می‌توان سقانفار «کیجا تکیه» در داخل شهر بابل و سقانفارهای روستای «شیاده» و «کبریاکلا» بابل و سقانفار «آهنگرکلا»، «زرین کلا» و «هندوکلا» ی آمل را نام برد.


موقعیت سقانفار هندوکلا آمل بر روی نقشه:

برچسب ها

دیدگاه ها

تمامی حقوق متعلق به "آمل توریسم" می باشد ©

طراحی شده توسط لیمو تم