منو
بستن

امروز ۲۸ / ۰۲ / ۱۴۰۳ خورشیدی

🏚 خانه های قدیمی آمل

چهارشنبه ۱۰ فروردین ۱۳۹۵

خانه های تاریخی و قدیمی آمل

 

خانه تاریخی بهرامی آمل: این خانه تاریخی و قدیمی با شماره ثبت ۳۱۵۴۷ در فهرست آثار ملی قرار گرفت. خانه بهرامی بر روی سکویی مرتفع ساخته شده و راه ارتباط حیاط با داخل ساختمان از طریق ۸ پلکان دو طرفه است سقف ها تماما چوبی و دارای تزئیناتی شامل نقاشی های زیبایی در زیر سقف مشابه نقوش سقانفارهای مازندران با موتیف های هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی است.

 

خانه تاریخی شفاهی آمل: خانه شفایی مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان آمل، بخش مرکزی، خیابان آیت الله جوادی، بافت قدیم نیاکی محله واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۰۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنای خانه شفاهی که از با ارزشترین بناهای تاریخی شهر آمل است، در حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد و مربوط به اوایل دوره قاجار است. این بنا در نیاکی محله واقع شده است. دارای دو حیاط شمالی جنوبی و دسترسی آن توسط دو در است که یکی از آنها به مَعبر اصلی باز می شود. زیباترین نمای بنا که اُرُسی در آن قرار دارد، به سمت معبر اصلی واقع شده است. نمای خانه دارای گچبُری، ارسی و تزیینات است. چوب یکی از مصالح غالب در خانه شفاهی است که هم در ساختار بنا و هم در تزئین آن، بیشترین کاربرد را داشته است .چوب در سازه اکثر خانه های قدیمی گیلان و مازندران به ویژه آمل به کار میرفته است. موارد استفاده آن عبارتند از: تیر، ستون، کلاف دیوارهای باربر، خرپای سازه چوبی سقف. آجرکاری و بندکشی با نقشهای جناقی، محراب و سرو در این بنا به کار رفته است.

 

خانه تاریخی منوچهری آمل: این خانه مربوط به دوره صفوی – قاجار است و در نیاکی محله آمل قرار دارد و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شماره ۲۱۹۸۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. بخشی از شهر قدیمی آمل در منطقه پایین بازار در هسته مرکزی شهر آمل واقع شده و شمار زیادی خانه های قدیمی و تاریخی در این منطقه واقع شده است و تاکنون بیش از ۴۰۴ هکتار بافت فرسوده در مناطق شهری به ویژه مناطق مرکزی شهر آمل شناسایی شده که ۱۳۰ هکتار آن تاریخی است.

 

خانه تاریخی درزی آمل: خانه حاج علی ارباب معروف به خانه درزی های آمل در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این خانه قدیمی یکهزار متر مربعی که در کوچه ملک زاده، سر نبش خیابان آیت الله جوادی آملی قرار دارد، به شماره ۳۱۲۱۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
خانه تاریخی درزی های آمل با دارا بودن حیاط اندرونی و بیرونی است که گچ بری و نقاشی های این خانه متعلق به دوره قاجاریه است. نقش های شمسه بر روی ستون های این خانه قدیمی بویژه نمای غربی آن مشاهده می شود که جلوه و زیبایی این خانه را دوچندان کرده است.
این خانه دو طبقه است. طبقه نخست بنا دارای اتاق های سه دربی و طبقه دوم آن را اتاق های شش دربی تشکیل می دهد که درب اتاق ها از ضلع غربی و شرقی باز می شود. اتاق هایی با هشت درب در خانه قدیمی درزی ها به عنوان ویژگی دیگر ساخت این خانه میباشد. سردابه ای نیز در محوطه این خانه وجود دارد. مالکیت این خانه در اختیار وراث بوده و در حمایت حقوقی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان آمل قرار دارد.
بخشی از شهر قدیمی آمل در منطقه پایین بازار در هسته مرکزی شهر آمل واقع شده و شمار زیادی خانه های قدیمی و تاریخی در این منطقه واقع شده است و تاکنون بیش از ۴۰۴ هکتار بافت فرسوده در مناطق شهری به ویژه مناطق مرکزی شهر آمل شناسایی شده که ۱۳۰ هکتار آن تاریخی است.
بنای خانه در حدود ۹۲۱ تا ۱۱۱ سال قدمت دارد و مربوط به دوره قاجار است .این بنا در نیاکی محله در بافت قدیم آمل واقع شده است. این خانه متعلق به فردی به نام حاج علی ارباب بوده است و اکنون نوادگان ایشان در آن سکونت دارند. بنایی طویل، در جهت شرقی غربی، که نمای شرقی رو به معبر اصلی قرار گرفته است. آرایش این نما نظیر آنچه در خانه شفاهی صورت گرفته، نیست، اما در نمای جنوبی بنا با آرایه هایی مشابه رو به رو خواهیم شد. بنا در دو طبقه و زیر زمین؛ دارای حیاط شمالی و جنوبی می باشد به لحاظ سازه مانند معماری خانه های قاجاری پنجره های مشبک ارسی نورگیر و سقف سفال پوش می باشد قدمت این اثر متعلق به قرون متأخر اسلامی (قرن ۱۰ الی ۱۳ ه.ق) بوده است.
در قسمت جنوبی این خانه دارای تزیینات بندکشی به رنگ کرم و خاکستری با نقوش لوزی و دایره ای و ستاره ای بر روی بدنه دیوار نقش گردیده است که اصولا این تزیینات بر وردی اصلی خانه، همچنین نقوش فرنگی، در گچبریهای پیش بخاری دیده میشود. همچنین تزیینات رنگی آمیزی شده در دو طرف پنجره های ارسی اجرا شده است. بر بالای این پنجره های ارسی نیز نورگیرهای چوبی گره چینی مشاهده می گردد. این خانه از مصالحی چون آجر و ساروج و سنگ و چوب و آهک و سفال پوشش بام نیز ساخته شده است. در اتاق اصلی چلیپایی نیز تزیینات گچبری رنگ آمیزی شده نیز مشاهده می گردد.

 

خانه تاریخی حاج مهدی سلطان آمل: خانه حاج مهدی سلطان یکی از شاخصترین خانه های قاجاری در شهرستان آمل است که از نظر فنون تزیینی و نقشمایه ها بسیار غنی است. تنوع نقوش، این خانه را به موزهای برای نمایش هنر هنرمندان این دوره بدل کرده است. خانه حاج مهدی سلطان در روستای پاشا کلا در بخش دابودشت شهرستان آمل واقع شده است. این خانه که به حاج مهدی سلطان از صاحب منصبان نظامی و در عین حال مذهبی اواخر قاجار تعلق دارد، شامل یک تالار، اتاقهای سه دری، دو ایوان تابستانی و زمستانی و دو انبار آذوقه است. در جلوی حیاط یک حوض آجری ساخته شده که بخش اعظم آن در خاک مدفون است. در نمای جنوبی و شمالی هفت کادر مستطیلی و داخل آنها هفت طاق جناقی ایجاد شده و بر روی هر ستون آن در نمای جنوبی درخت سرو، گل و بوته، اسلیمی و پرندگان افسانه ای نقش شده است. تزیینات گچبری و نقاشی بر روی گچ با رنگ قرمز و نقوش هندسی، گیاهی، حیوانی، انسانی و نقوش ترکیبی از ویژگی بناهای این دوره است. این اثر در سال ۱۳۸۱ به شماره ۲۱۱۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.(عباسنژاد، زال و تراضی، ۱۳۹۰، ۴۸)

 

خانه تاریخی مدنی آمل: خانه مدنی خانه ای به سبک دوره قاجار در پایین بازار آمل و شاهاندشتی محله قرار دارد و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. پلان این خانه مستطیل شکل دارای دوطبقه با حیاط شمالی و جنوبی است حیاط خانه دارای طاق نماهای منقوش است. نقوش به کار رفته در این طاق نماها عبارتند از: نقوش اسلیمی (گیاهی و حیوانی) نقوش هندسی، انسان در حال شکار، شمسه، انسان در حال آماده کردن قلیان و کشیدن آن، پرنده افسانه ای که منقارهایشان به هم چسبانده است، نقش زن دوره قاجاری در وسط نقش درخت سرو با طرح، نقش ستاره یا گلهای چهارپر، نقش پرنده طوطی. هنرهای تزیینی به کار رفته در خانه مدنی شمال: گچبری در طاق نما و دیوار، آجر چینی و بندکشی، سقف سفالین، چوبکاری در و پنجره، نقاشی روی دیوار می باشد.

 

خانه تاریخی قریشی آمل: خانه قریشی متعلق به دوره قاجاری در بافت قدیم شهرستان آمل و نیاکی محله قرار دارد و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. بنا با پلان مستطیل در راستای شرق به غرب در دو طبقه و یک انبار نگهداری مواد غذایی با چند خمره بزرگ سفالی نسب شده در کف آن ساخته شده است. قدمت این اثر متعلق به قرون متأخر اسلامی (قرن ۱۰ الی ۱۳ هـ.ق) بوده است.
این بنا دارای تزئینات گچی و چوبی و پنجره های مشبک، ارسی باشیشه های رنگی، نورگیر ,نقاشی درخت سرو، پرنده و سقف سفال پوش می باشد. از دیگر تزئینات این بنا، آرایه های چوبی ای هستند که در قالب اُرُسی ها، حفاظ پای در پنجره ها، روزن و خفنگ موجب زیبایی بیشتر نمای جنوبی خانه شده اند. نکته قابل توجه در آرایه های چوبی این بنا فرم کلی روزن ها است. نیم دایره با حاشیه ای از نقش چهار لِنگه در قائده که آن را از نمونه های مشابه در سایر خانه ها متمایز می کند.
تزیینات نقاشی آن شامل نمای نقاشی ضلع جنوبی خانه، نمای نقش درخت سرو با طرح اسلیمی و حیوانی و پرنده به رنگ آبی و قرمز، نمای نقش پرنده احتمالا طوطی یا قرقاول بر روی درخت سرو، نقش اسلیمی در داخل کادر درخت سرو به صورت گلهای گوشواره دار به رنگهای آبی و قرمز، نقش پرنده کوچک در زیر نقش اسلیمی داخل کادر درخت سرو، نقش اژدهای افسانه ای با طرح گلهای سه شاخه با حیوانی شبیه الاغ در قسمت پایین، نقش حیوان افسانه ای در حال شکار گوزن شاخ دار و شکارچی که به سوی آنها شلیک کرده است. تزیینات ضلع جنوبی در داخل کادر درخت سرو با طرحهای بسیار زیبا اجرا گردیده است. همچنین پنجره های ارسی آن دارای گره چین چوبی یا به اصلاح فارسی جورچین گویند مشاهده میگردد و دارای سه کشوی با دستگیره های آهنی است. از جمله فواید استفاده از ارسی اختصاص حداقل جا در موقع باز و بسته شدن ایجاد ارتباط بصری به شکلهای مختلف با محیط سرسبز حیاط هدایت نور مناسب به داخل اتاق جداره ای مناسب بین دو یا چند اتاق می باشد.

 

 برای مشاهده گالری تصاویر خانه های قدیمی و تاریخی آمل [اینجا] کلیک کنید.

برچسب ها

نمونه کارهای مرتبط

دیدگاه

تمامی حقوق متعلق به "آمل توریسم" می باشد ©

طراحی شده توسط لیمو تم